نویسنده : فرشاد گوهری
استارتاپ! شاید شما نیز بارها با این واژه رو‌به‌رو شده‌اید اما هنوز با مفهوم دقیق آن آشنایی نداشته باشید، قصد داریم به طور کامل با مفهوم استارت‌آپ آشنا شده و ببینیم چگونه می‌توانیم یک استارتاپ موفق را برای خود راه‌اندازی کنیم.
استارت آپ چیست؟
واژه‌ی استارت‌آپ (Startup) چندان قدیمی نیست و حدود ۲ دهه از عمر آن می‌گذرد، تعاریف زیاد و بعضا نادرستی برای این واژه ارائه شده است، یک اپلیکیشن یا وبسایت لزوما استارتاپ نیست، یک رویداد یا همایش مرتبط با کارآفرینی استارتاپ نیست، یک شرکت کوچک کامپیوتری نیز لزوما یک استارتاپ به شمار نمی‌رود، استارتاپ مفهوم دقیقی دارد که در ادامه با آن آشنا می‌شویم.
استارتاپ چیست؟
استارتاپ به کسبوکاری نوپا گفته می‌شود که با ارائه‌ی راه‌حلی خلاقانه برای رفع یک نیاز به سرعت رشد کرده و به درآمد می‌رسد، استارتاپ‌ها معمولا با ریسک‌پذیری بسیار زیادی همراه بوده و از آن‌جایی که یک فرایند کارآفرینی محسوب می‌شوند احتمال شکست و عدم موفقیت آن‌ها نیز وجود دارد، استارتاپ‌ها معمولا دارای ۲ مشخصه‌ی مهم هستند:
تکرار پذیری
مقیاس پذیری
تکرارپذیر بودن یک کسبوکار بدین معناست که بتوان مدل درآمدی آن را بارها و بارها تکرار کرد و در هر تکرار درآمد کسبوکار افزایش یابد، به عنوان مثال اگر خروجی یک استارتاپ محصولی فیزیکی است، بتوان آن را به تولید انبوه رساند، یا خدمات آن را در اختیار تعداد زیادی کاربر قرار داد.
از سوی دیگر مقیاس‌پذیر بودن یعنی بتوان مدل درآمدی کسبوکار را با افزایش نیروهای انسانی یا منابع مالی گسترش داده و بدین ترتیب ارزش افزوده‌ی بیشتری برای آن کسبوکار ایجاد کرد، کسبوکاری که این دو ویژگی را در خود داشته باشد، می‌توان یک کسبوکار قابل رشد و سودآور به‌حساب آورد.
یک استارتاپ چه ویژگی‌هایی دارد؟
اجازه دهید این دو مفهوم را با مثالی ساده شرح دهیم تا بیشتر برای شما قابل فهم شود، تاکسی اینترنتی اسنپ را در نظر بگیرید، در ابتدای شروع فعالیتش هم شرط تکرار پذیری و هم شرط مقیاس پذیری را دارا بود، یعنی همان خدمتی که به یک مسافر ارائه می‌شود قابل ارائه به میلیون‌ها نفر دیگر نیز هست و هیچ محدودیتی در افزایش تعداد کاربران ندارد.
علاوه‌بر این با افزایش تعداد رانندگان (منابع انسانی) و بدون تغییر در هزینه‌های شرکت، میزان درآمد و ارزش افزوده‌ی آن نیز افزایش خواهد یافت و این یعنی اسنپ یک کسبوکار مقیاس پذیر بوده و بدون هیچ هزینه‌ی اضافه‌ای امکان رشد دارد.
آیا استارتاپ‌ها حتما در زمینه‌ی تکنولوژی فعالیت می‌کند؟
اکثر استارتاپ‌هایی که در اطراف‌مان می‌بینیم به نوعی با دنیای آی‌تی و تکنولوژی مرتبط هستند و می‌توان آن‌ها را نوعی کسبوکار آنلاین دانست، اما حقیقت این است که یک استارتاپ الزاما به صورت آنلاین نیست، هرچند کسبوکارهای آنلاین و تجارت الکترونیک به‌دلیل داشتن بازار هدف بزرگ‌تر، فضای رشد بیشتری را برای صاحبان کسبوکار فراهم می‌کند.
بنیان‌گذار (Founder) استارتاپ به چه‌کسی می‌گویند؟
بنیان‌گذار یک کسبوکار معمولا علاقه‌ای به کار کردن برای دیگران نداشته و تمایل دارد کسبوکار خودش را راه اندازی کرده و آن را مدیریت کند، این‌گونه افراد معمولا ریسک‌پذیر بوده و قادرند مسئولیت هدایت یک کسبوکار را برعهده بگیرند.
معمولا کسبوکارهای بزرگ می‌توانند چندین بنیان‌گذار داشته باشند که در این صورت به آن‌ها هم‌بنیان‌گذار (Co-Founder) نیز گفته می‌شود.
شتاب‌دهنده‌ی استارتاپ چیست؟
اکثر کسبوکارهای نوپا در ابتدا به شکل یک ایده‌ی خام مطرح می‌شوند و در صورتی که توجیه‌پذیر باشند امکان جذب سرمایه برای آن‌ها فراهم می‌شود، شتاب‌دهنده‌ها مراکزی هستند که در ابتدای راه یک استارتاپ به آن کمک می‌کنند تا با سرعت بیشتری رشد کرده و بتواند اقدام به جذب سرمایه‌گذار نماید.
به عنوان مثال ارائه‌ی آموزش‌های رایگان به اعضای تیم، تخصیص بودجه اولیه جهت تهیه‌ی منابع مورد نیاز، فضای کار رایگان و… نمونه‌هایی از خدمات ارائه‌شده توسط مراکز رشد و شتاب‌دهی هستند، البته که این خدمات به صورت رایگان در اختیار شما قرار نخواهد گرفت و در ازای آن باید درصدی از میزان سود کسبوکارتان را با این مراکز شریک شوید.
شتاب‌دهنده‌ی استارتاپ چیست؟
شاید با مطالعه‌ی این مقاله شما نیز علاقه‌مند شده باشید کسبوکار نوپای خود را راه‌اندازی کنید، برای این منظور لازم است تا نکاتی را با شما در میان بگذاریم، در ادامه‌ی این آموزش با ما همراه باشید.
چگونه می‌توانیم یک استارتاپ راه‌اندازی کنیم؟
مهم‌ترین نکته‌ای که قبل از راه‌اندازی یک کسبوکار باید به آن توجه داشته باشید، ریسک‌پذیر بودن این فرایند است، اگر محصول یا خدمتی که ارائه می‌دهید آن چیزی نباشد که جامعه واقعا به آن نیاز دارد، کسبوکار شما با شکست مواجه خواهد شد.
همچنین هدایت یک کسبوکار هرچند در ابتدا کاری لذت‌بخش به نظر می‌رسد، اما باید بدانید سعی و تلاش بسیاری می‌طلبد، شما باید بتوانید به‌خوبی بحران‌های پیش‌آمده برای کسبوکارتان را پشت‌سر بگذارید، در شرایطی لازم است تا بیش از حد معمول روی استارتاپ‌تان کار کنید.
اگر فکر می‌کنید از پس مدیریت یک کسبوکار برمی‌آیید وقت آن است که دست‌به‌کار شده و ایده‌پردازی کنید، مراحلی که باید برای راه‌اندازی یک استارتاپ پشت‌سر بگذارید عبارتند از:
ایده‌پردازی
یافتن هم‌تیمی
جذب سرمایه
یکی از مهم‌ترین عواملی که موفقیت استارتاپ شما را تضمین می‌کند یافتن یک ایده‌ی بکر و قابل اجراست، پس در اطراف خود جستجو کنید، مردم چه نیازهایی دارند که هنوز راه‌حلی برای آن وجود ندارد؟ آیا می‌توانید یک نیاز اساسی از مردم را به‌گونه‌ای ساده‌تر برای آن‌ها حل کنید؟
به عنوان مثال اسنپ را در نظر بگیرید، تا قبل از به‌وجود آمدن این استارتاپ نیز امکان جا‌به‌جایی با تاکسی برای مردم فراهم بود، اما اسنپ این فرایند را تا حد بسیار زیادی ساده کرد و توانست آن‌را با قیمت مناسب‌تر و کیفیت بهتری در اختیار افراد قرار دهد، به همین دلیل توسط جامعه پذیرفته شد و در مدت زمانی کوتاه به درآمدی چشم‌گیر رسید!
گام دوم برای راه‌اندازی یک کسبوکار نوپا، یافتن یک شریک و هم‌تیمی خوب و قابل اطمینان است، وجود یک شریک علاوه‌بر اینکه می‌تواند در کاهش هزینه‌های استارتاپ به شما کمک کند، قدرت کسبوکار شما را نیز افزایش خواهد داد، البته لازمه‌ی آن انجام کار تیمی (Team work) و تقسیم وظیفه‌ی صحیح است.
به عنوان مثال فرض کنید شما بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ می‌دانید و برای راه‌اندازی کسبوکار خود به یک برنامه‌نویس احتیاج دارید، در چنین شرایطی اگر بتوانید یک برنامه‌نویس خوب را به عنوان هم‌تیمی انتخاب کنید علاوه‌بر اینکه دیگر احتیاجی به استخدام برنامه‌نویس نخواهید داشت و هزینه‌های شما به شدت کاهش می‌یابد، خواهید توانست به خوبی تقسیم وظیفه کرده و کسبوکارتان را به‌پیش ببرید.
یافتن هم‌تیمی برای راه‌اندازی استارتاپ
همواره این نکته را به خاطر داشته باشید که “نداشتن تیم، از داشتن یک تیم ناکارآمد بهتر است” پس در مرحله‌ی انتخاب هم‌تیمی تمام دقت خود را به‌کار بگیرید.
پس از اینکه یک تیم خوب پیدا کردید و ایده‌ی خود را یافتید، وقت آن است که طرح‌تان را به‌چالش کشیده و از آن بازخورد بگیرید، در این گام بهترین راه‌حل ارائه‌ی یک نسخه‌ی کوچک و قابل اندازه‌گیری از طرح است، اصطلاحا این نسخه را MVP یا “کمینه‌ی محصول قابل اندازه‌گیری” می‌نامند.
در این قسمت کافی است یک نمونه‌ی بسیار ساده و ابتدایی از ایده‌ی خود را پیاده‌سازی کرده و واکنش افراد را نسبت به آن بسنجید، در صورتی که احساس کردید این ایده مورد پذیرش مردم است، می‌توانید با پرزنت خوب ایده‌تان یک سرمایه‌گذار قابل قبول یافته و اقدام به راه‌اندازی کسبوکارتان نمایید.
البته که برخی از کسب‌وکارها احتیاجی به جذب سرمایه‌ی اولیه‌ی چندانی ندارند، اما شاید بخواهید مقداری سرمایه برای تبلیغات و برندینگ استارتاپ‌تان هزینه کنید، این مرحله کاملا به تصمیم شما و تیم‌تان بستگی دارد، می‌توانید برای جذب بودجه با افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند توافق کنید یا خودتان مقداری بودجه‌ی اولیه برای شروع کسبوکارتان اختصاص دهید.
لین‌استارتاپ (Lean Startup) چیست؟
یکی از واژه‌هایی که احتمالا با ورود به دنیای استارتاپی به‌وفور با آن مواجه خواهید شد، مفهوم لین‌استارتاپ یا استارتاپ ناب (نوپای ناب) است.
لین استارتاپ در حقیقت روشی است که ریسک راه‌اندازی یک کسبوکار نوپا را تا حد زیادی کاهش داده و به بنیان‌گذاران استارتاپ کمک می‌کند تا همزمان با توسعه‌ی محصولشان وضعیت بازار و مشتری را نیز زیر نظر داشته باشند، راه‌اندازی یک نسخه‌ی MVP یکی از این روش‌هاست.
اگر قصد راه‌اندازی استارتاپ خودتان را دارید، توصیه می‌کنیم حتما در خصوص متدولوژی لین‌استارتاپ مطالعه کرده و مطابق آن عمل کنید تا ریسک راه‌اندازی کسبوکارتان تا حد ممکن کاهش و امکان موفقیت آن افزایش یابد.
مفهوم استارتاپ یونیکورن چیست؟
استارتاپ تک‌شاخ یا یونیکورن (Unicorn Startup) به استارتاپ‌هایی گفته می‌شود که به سرعت رشد کرده و ارزش آن‌ها به بیش از ۱ میلیارد دلار می‌رسد.
رویدادهای استارتاپ ویکند و استارتاپ گرایند؟!
استارتاپ ویکند یک رویداد آموزشی است که در آن علاقه‌مندان به انجام فعالیت‌های استارتاپی دور هم گرد آمده و در ابتدا آموزش‌هایی را در خصوص نحوه‌ی راه‌اندازی استارتاپ و مدل‌های درآمدی دریافت می‌کنند و در ادامه اقدام به تشکیل تیم کرده و شروع به ایده‌پردازی می‌کنند، در پایان رویداد نیز منتورهای کسبوکار (داوران) ایده‌ها را بررسی کرده و تیم‌های منتخب با برترین ایده‌ها برگزیده می‌شوند.
رویدادهای استارتاپ ویکند و استارتاپ گرایند
در سوی دیگر استارتاپ گرایند رویدادی است که در آن کارآفرینان و صاحبین کسبوکار جمع شده و از تجربیات و دانسته‌های خود برای سایر شرکت‌کنندگان صحبت می‌کنند، مزیت شرکت در استارتاپ گرایند این است که می‌توانید در آن با سایر علاقه‌مندان به فعالیت‌های استارتاپی آشنا شده و تیم‌سازی کنید.